Hai ngày sau khi CNN phát
sóng phóng sự Vietnam Internet Crackdown ,một người quen sơ gặp tôi tại siêu thị và
nói với tôi một cách rất bí mật:
- Anh vừa thấy em trả lời phỏng vấn trên CNN. Sao
em gan quá vậy? Em nói như vậy mà không sợ an ninh sẽ làm khó dễ sao?
Tôi hỏi lại: - Em nói cái
gì sai mà phải sợ khó dễ hả anh?
- Ờ thì em không nói sai, nhưng mà em phải biết là
Việt Nam có hẳn nguyên một bộ phận ngồi chắt lọc thông tin trên thế
giới đưa ra, em nói vậy là em chết rồi.
Tôi không biết nói gì ngoài
câu: - Dạ, cám ơn anh, em biết rồi.
- Mà em nói như vậy để làm gì, có
được lợi ích gì đâu?
Đến câu này thì tôi nghẹn,
thật sự nghẹn vì không biết phải chọn câu trả lời nào cho thích
hợp, bởi theo những gì tôi biết thì người nói chuyện với tôi có
bằng MBA ở Mỹ, có gia sản, có sự nghiệp. Có lẽ khi có những thứ
đó thì người ta không cần tự do?
Nếu tôi được lựa chọn...
liệu tôi sẽ như thế nào? Câu hỏi này lẩn quẩn trong đầu tôi nhiều
ngày nay.
Bạn bè xung quanh tôi ai cũng
nói, “mày
quan tâm đến những thứ đó làm gì? tập trung vào chuyên môn đi".
Ừ thì cũng đã từng rồi
đó, cũng có việc làm ổn định, cũng kiếm được tiền như mọi người,
cũng ăn chơi sa đà, đàn đúm, cũng la cà và la đà không thua kém ai,
và rồi thấy ngứa mắt, ngứa miệng thì lên tiếng, dù chuyện đó xét
cho cùng không ảnh hưởng gì đến mình, nhưng cứ thấy ức ức không chịu
được, và rồi thấy mình bất lực khi không thể hoà mình vào dòng
chảy của cơ chế.
Bạn nói, mình có quá nhiều
tham vọng khi tham gia viết bài trên blog (ý của bạn chắc là tham vọng
chính trị nhưng bạn không nói ra).
Tôi lại nghĩ, đó là trách
nhiệm, với chính bản thân mình, và với tương lai của con mình.
Không thể nào tách rời mối
liên kết của chính trị và xã hội, bởi tất cả mọi chính sách tác
động ảnh hưởng đến đời sống xã hội đều do đường lối chính trị mà
ra.
Bạn thử nghĩ đi, những ngày
vừa qua, cả nước điêu đứng vì cúp điện liên tục, người người khổ
sở, nhà nhà mệt mỏi, doanh nghiệp than trời vì không thể sản xuất...
xã hội rối loạn. Quyền lợi của mình không được bảo đảm, tụi mình
biết kêu ai?
Bạn chắc hẳn sẽ nói, “sao cái gì mày cũng lôi chính trị vô hết
vậy?"” khi tôi đưa ví dụ này ra. Nhưng bạn thử nghĩ đi, cơ
chế độc quyền, phân phát theo kiểu mậu dịch quốc doanh có phải bắt
nguồn từ thể chế chính trị mà nước ta đang theo đuổi không?
Bạn và tôi có sự lựa chọn
nào khác ngoài những thứ người ta trao cho mình không?
Hãy thử nghĩ đi, nếu bạn
có sự lựa chọn khác liệu bạn có chấp nhận như chúng ta đang bị ép
buộc phải chấp nhận không?
Thể chế chính trị nơi mà ta
đang sống, buộc cả xã hội phát triển theo định hướng của nó, vậy
làm sao có thể tách rời hai khái niệm xã hội và chính trị ra riêng
biệt?
Một đất nước chỉ thực sự
tiến bộ khi mà mọi công dân luôn vận động cùng xã hội, quan tâm đến
xã hội, quan tâm đến sự phát triển của quốc gia. Vậy quan tâm và có
thái độ chính trị đúng đắn đối với đất nước mình đang sống thì có
gì là sai?
Chính trị - hai từ này thường
khiến người ta liên tưởng đến sự khô khan, cứng nhắc, cùng những âm
mưu và tham vọng hơn là trách nhiệm và lương tâm.
Ở Việt Nam,
nhiều người né tránh khi bàn đến chủ để này vì muốn yên thân, và
để khỏi phải bị “vạ lây”. Những người tham gia đòi quyền tự do, bình đẳng,
những người đấu tranh vì công bằng và lẽ phải trong xã hội ở đất
nước mình đang sống không ít thì nhiều đều bị gán ghép vì “động cơ chính
trị", và kết quả là nhiều người đón nhận sự
hy sinh đầy ý nghĩa của họ với ánh nhìn ngờ vực và thương hại.
Không nói đến những điều cao
siêu, chỉ bày tỏ lòng tự hào dân tộc, khẳng định chủ quyền đất
nước, kêu gọi giữ lấy màu xanh cho môi trường và an ninh cho quốc gia, bày tỏ sự phẫn nộ trước sự bành trướng
xâm lược của Bắc Kinh, cũng bị xem là dại dột và ngông cuồng, là
lợi dụng quyền tự do (vốn dĩ không có)..
Buồn không? Đau không?
Hạnh phúc - không đơn giản
chỉ là cơm no và áo mặc, nó còn là sự tự do trong suy nghĩ, tự do
được bày tỏ cảm xúc yêu - ghét, nóng - lạnh của mỗi con người. Sự
nồng nhiệt hay ơ hờ trong lòng mỗi người dân đều phải được chính phủ
xem xét, bởi khi người dân quay lưng với chính đất nước mình thì thực sự quốc
gia đó đã bị diệt vong.
Bạn tôi nói: “tao không hy vọng gì ở đất nước mình”.
Một bạn khác lại hẹn: “Tao sẽ về khi Việt Nam thay đổi”.
Hãy thử nghĩ đi, khi chúng
ta không hy vọng gì nữa, không muốn quay về nữa, thì hai tiếng Việt
Nam có phải đã bị nhạt nhoà ngay từ trong tâm thức rồi không?
Sẽ chẳng có gì thay đổi,
khi chính bản thân chúng ta không có thái độ và trách nhiệm thật rõ
ràng với xã hội mà mình đang sống, với nơi mình đã sinh ra.
Một hòn đá to cản đường không thể tự biến
mất khi chúng ta ngồi không niệm thần chú, cũng như sự thay đổi, nó
không xuất hiện từ những lời cầu nguyện, bạn hiểu không?
Bởi vậy, đừng bao giờ đặt
ra câu hỏi "nói để làm gì?", mà hãy tự vấn lương tâm mình “nếu chúng ta không nói, thì mọi chuyện rồi
vẫn y như cũ sao?"”.
Những người đi trước, nếu
họ cũng cân nhắc thiệt hơn, cũng
đặt câu hỏi “được gì?", “để làm gì?” thì có lẽ, họ
đã chọn sự im lặng và thoả hiệp.
Đời thay đổi khi
chúng ta thay đổi, và chắc chắn là chúng ta không hề cô đơn khi chọn
cho mình một thái độ rõ ràng.
Tôi tin vào điều đó, bạn ơi
Mẹ Nấm 14.10.2013